«Είναι η εξουσία στα χέρια των μαζών, των οργανώσεών τους και των προωθημένων τους στοιχείων ή είναι στα χέρια του κόμματος; Ή, θέτοντάς το αλλιώς, η εξουσία ασκείται από τους εργαζόμενους ή ασκείται γι’ αυτούς»;
Ο φασισμός είναι ένα πολιτικό φαινόμενο, ένα αυθεντικό κίνημα μαζών της πιο έξαλλης ακροδεξιάς, ηγεμονευόμενο στη φάση εκφασισμού (της περιόδου πριν την άνοδό του στην εξουσία) από τις μικροαστικές ιδεολογίες και εκφράζει την εξέγερση των μικροαστικών τάξεων.
Οι θέσεις που διατυπώθηκαν στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής τον Δεκέμβρη του 1921 υπογράμμιζαν τις όλο και πιο ισχυρές επιθέσεις του καπιταλισμού ενάντια στην εργατική τάξη και την επείγουσα ανάγκη μιας ενιαίας δράσης όλων των εργατικών δυνάμεων για την απόκρουση αυτών των επιθέσεων.
Η πλειοψηφία των ρεφορμιστών σοσιαλδημοκρατών προσπάθησε με νύχια και με δόντια να περιορίσει τις συνέπειες της επανάστασης, μετατρέποντας την αυτοκρατορία σε μια προοδευτική αστική δημοκρατία. Το σχέδιό τους πέτυχε, αλλά με μεγάλο και μακροπρόθεσμο κόστος.
Η ταξική συγκρότηση του φασισμού εξηγεί τόσο τη μεθοδολογία του όσο και τις επιτυχίες του. Το φασιστικό κόμμα συγκροτείται γύρω από τις ομάδες κρούσης του, με αυστηρά συγκεντρωτικό, ιεραρχικό, στρατιωτικό τρόπο.
Δεν χρειαζόμαστε μια μεταφυσική σύλληψη του κόμματος ως του εγγυητή της αλήθειας, αλλά μια σύλληψη του αριστερού πολιτικού μετώπου όχι ως αθροίσματος ρευμάτων, αλλά ως διαδικασίας ανάδυσης και επίλυσης αντιθέσεων
Αν ένα κόμμα θέλει να είναι επαναστατικό, την ίδια στιγμή που συμμετέχει στον πολιτικό ΙΜΚ, οφείλει αφενός να μη φετιχοποιεί τη νομιμότητα και αφετέρου να στρέφει τη δράση του στους τόπους όπου ριζώνει η ταξική πάλη
Παρά τις υποσχέσεις, το βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων λαών στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης δέχτηκε τρομερά πλήγματα σε τομείς όπως η κοινωνική πρόνοια και τα πολιτικά και δημοκρατικά δικαιώματα.